De invloed van de geboorte

Siddhartha van Langen

In de baarmoeder waren we nog deel van een geheel, zonder enige scheiding te voelen met het bestaan. Bij onze geboorte werden we plotseling weggerukt uit deze oceanische eenheidsbeleving. We waren als een druppel die plotseling gescheiden werd van de levenszee, waar we tot dan toe deel van uitmaakten. Ineens zijn wij volkomen los van de ons tot dan toe dragende moeder, los van de moederschoot waarmee we organisch verbonden waren. Onze geboorte is dus tegelijk de geboorte van ons ik. Het is het deel dat spirituele meesters ego noemen. Het is de deelpersoonlijkheid die doodsbenauwd is om afgescheiden te worden van het bestaan. Vanuit deze egoverkramping blijven we vasthouden aan oude vertrouwde computerbeelden dat het bestaan tégen ons is gericht. En hoewel de oude overlevingsboodschappen niet meer relevant zijn, blijven we herhalen dat onze overleving in gevaar is.

Nodig is een diepgaand inzicht in deze overlevingsprogramma's, want alleen zo doorzien we dat we niet meer vanuit deze vroegere programma's hoeven te leven. Het gaat er nu om dat we ons bewust worden van onze ook pijnlijke geboorte-ervaringen, die hun impact hebben op de rest van ons leven.

Lange tijd hebben we de baby gezien als een soort plant. De baby wordt als het ware verpot van de baarmoeder in de aarde en we verpotten met methodes die niet of nauwelijks rekening houden met gevoelens van ontworteling.

De laatste tijd komen er steeds meer gegevens over de inhoud van deze onbewuste ervaringen. Dit onder meer door het baanbrekende werk van de Tsjechische psychiater Stanislav Grof. Hij was ruim vijfentwintig jaar intensief betrokken bij onderzoek op het gebied van onderbewustzijn. Door middel van LSD en andere psychedelische middelen kreeg hij toegang tot verdrongen onderbewuste ervaringen van zijn cliënten. Opmerkelijk veel mensen herbeleefden onder invloed van LSD deze traumatische geboorte-ervaringen.

Vier fasen in het geboorteproces

In zijn publicaties onderscheidt Stanislav Grof vier fasen in het geboorteproces.

Eerste fase: de baarmoeder

Zolang de baby in de baarmoeder drijft, bevindt hij zich in een hemels paradijs met een zee van ruimte. Mensen die deze fase onder LSD opnieuw beleefden, gebruikten beelden als "drijven in een eindeloze zee" of "prachtige natuurbelevingen". Er is een absoluut vertrouwen in het leven, dat de baby vriendelijk en warm omarmt. De baby voelt nog geen scheiding tussen de omgeving en zijn ik, maar een volmaakte kosmische eenheid. Hij kan zich vrijelijk bewegen in het vruchtwater. De regelmatig terugkerende samentrekkingen van de baarmoederspier zijn maar kort en gering. Als dit proces ongestoord verloopt, geeft dit een oceanisch geluksgevoel. Voor de baby is deze harmonische baarmoederbeleving heel belangrijk. Ze geeft ook voor later een basisevenwicht.

Verstoring van deze paradijstoestand treedt volgens Grof voor de baby op in het geval van een chronische vergiftiging (alcohol, drugs, nicotine), bij mishandelingen van de moeder, bij hevige lichamelijke of geestelijke onrust van de moeder, of als de moeder erg negatief staat ten opzichte van de baby. Mensen die deze traumatische baarmoederervaring herbeleefden in een LSD-sessie, drukten deze verstoring als volgt uit: het gevoel te worden vergiftigd, een ijzige kou, vijandigheid, duivelse visioenen.

Tweede fase: no exit

De pijlen op de tekeningen geven het al aan: de weëen beginnen, maar de baarmoederhals is nog steeds gesloten. In de gynaecologie heet het dat de baarmoederhals nog niet is "verstreken". Dit kan de baby het basisgevoel geven dat er krachten tegen hem aan het werk zijn en er geen uitweg mogelijk is. De baarmoederlijke samentrekkingen overkomen de baby zonder dat hij er iets aan kan doen. Dit geeft het plotselinge gevoel: "Ik kan nergens heen, ik kan geen kant op." De samentrekkende moederschoot lijkt zich plotseling tegen het kind te richten. Hij ervaart op onbewust niveau moeders schoot, die nu te klein is geworden, als een gevangenis. De baby is volkomen machteloos in zijn isolement. Zelfs bij een normale geboorte ervaart de baby een tijd lang deze bedreiging. Het lijkt een biologisch conflict dat niet is op te lossen. Tegelijk is het ook noodzakelijk, omdat dit de energie voor het verdere geboorteproces opwekt.

De duur van deze tweede fase wisselt naargelang de moeder onbewust meer of minder weerstand biedt. Verstoring van deze tweede fase treedt op als de moeder zich lange tijd angstig of negatief blijft verzetten. Mensen die deze tweede fase herbeleefden, drukten zich uit in termen als: impasse, claustrofobische omklemming en verstikking. Fysiek kan het herbeleefd worden in hoofdpijn, druk op de borst, een gevoel dat de hartspieren verrekken, gezoem in de oren, felle brand of poolkou. Psychisch wordt het ervaren als zinloosheid. "Ik kom hier niet uit!" of "Wat heb ik misdaan dat me dit aangedaan wordt?"

Derde fase: de uitdrijving

De hals van de baarmoeder (cervix) gaat open als gevolg van de algehele ontsluiting en gebroken vliezen. Deze ontsluitingsperiode kan vele uren duren. Het kind wordt daarbij steeds dieper in het baringskanaal gestuwd. Het baringskanaal is gevormd door de baarmoederholte en de schede, die bij volkomen ontsluiting helemaal in elkaar overgaan. Er komt eidelijk ruimte voor de baby en daarmee hoop op bevrijding na de gevangenschap van de vorige fase. De baby moet alle energie mobiliseren om deze fase te overleven. Er vindt een inwendige draai plaats tijdens de doorgang door het baringskanaal.

Een verstoring van deze derde fase kan de volgende kwalen in het latere leven teweegbrengen: migraine, astma, depressie, claustrofobie, neus-en luchtwegenziekten.

Psychisch betekent het een gevoel van verstikking en strijd op leven en dood. Het kan zijn dat mensen er de angst aan overhouden om iets af te maken. Ook is het mogelijk dat het leidt tot een dwangmatig aarzelen en talmen.

Als moeder en baby in deze fase samenwerken, kan er bij de baby het gevoel groeien van "Ik mag komen!" Indien de moeder tegenwerkt, kan de baby tegenstrijdige gevoelens ervaren zoals "Ik moet eruit en mag nog niet!"

Mensen ontwikkelen vanuit deze ervaringen vechtprogramma's, die later zelfs herhaald worden in sadomasochisme, verkrachting enzovoort.

Als de geboortestrijd te snel werd opgegeven, kan het zijn dat mensen blijven leven vanuit droomkastelen, waar ze te midden van antieke meubels mijmeren over die goeie ouwe tijd. Onder het idealistisch vluchten voor het hier en nu kan een pijnlijke herinnering zitten aan een moeilijke doorgangsfase op weg naar het "beloofde land". Sommige mensen zijn zò geschrokken van deze tweede en derde fase in hun geboorteproces, dat ze ook later de neiging hebben gevoelenscontact met hun lichaam te vermijden. Andere mensen vereenzelvigen zich met zogenaamde hogere geestelijke krachten. Het zijn allemaal vluchtwegen voor ooit als te pijnlijke ervaren belevingen.

Vierde fase: ter wereld komen

Als de baby ter wereld komt, betekent dit het einde van de symbiotische eenheid met de moeder en hoewel hij nog lang de psychologische baarmoeder van de moeder nodig heeft, ademt hij nu ook voor het eerst zelf. Naarmate de geboorte onstpannender en natuurlijker verloopt, kan de baby zich meer onstpannen. Een toenemend aantal vroedvrouwen die de mogelijheden aanbieden van warmwatergeboorte en bevallen in de hurkzit schept een klimaat waarin de geboorte niet zwaarder wordt gemaakt dan de natuur bedoeld heeft.

Als de navelstreng doorgeknipt wordt voordat deze uitgeklopt is, kan dit door de baby als traumatisch beleefd worden. Frederic Leboyer beschrijft hoe een baby soms hardhandig wordt aangepakt. Zijn ruggengraat, die in de moederschoot steeds krom is geweest, wordt ineens bruusk gestrekt. De natuurlijke beschermende kleverige bedekking van de huid wordt afgeveegd. Luiers en handdoeken voelen voor de supergevoelige baby aan als een distelveld. De weegschaal bezorgt hem ijskoude rillingen. Een kind registreert allerlei geluiden. Voor zijn tere ontvangstkanaaltjes moeten allerlei klanken donderen als chaotische oorlogsgeluiden. Soms wordt de baby langere tijd van zijn moeder gescheiden. Hij kan geen contact meer hebben met haar nestgeur en warmte, de nog de enig herkenbare veiligheid zijn in deze wereld.

Over alles wat de baby overkomt, heeft hij verder geen enkele zeggenschap. Hoe ingrijpend deze ervaringen zijn, blijkt wel uit zijn trillen en schokken. De baby brult met zijn hele lijf.

Een sterke ingreep in natuurlijke processen beleeft de baby als regelrechte aanslag. Een steeds weer uitstellen van zijn voeding en een temperatuur die anders is dan de warme moederschoot lijken een levensgevaarlijke toestand. Er komen nieuwe en soms pijnlijke ervaringen, die hij in de moederschoot niet gekend heeft. Daarbij komt nog dat veel ouders hooggespannen verwachtingen hebben van hun baby. Ze denken dat de komst van hun baby een bekroning van hun geluk gaat inleiden. Dan merken ze dat de baby krijst, alles weer uitspuugt en hen, nachtenlang uit de slaap houdt. De ouders raken dan gemakkelijk geïriteerd en het kind voelt deze verborgen agressie. Al deze overlevingsangsten worden in zijn computer opgeslagen.

Overlevingsangst als basisangst

Het is belangrijk om te zien dat de overlevingsangst van deze kwetsbare baby de basis vormt van alle kleine en grote trauma's. In elke sterk emotioneel beladen situatie is de basisbeleving:"Dit overleef ik niet." Het is een ankering aan de overlevingsangst van de periode dat we een hulpeloze baby waren.

Vele psychologische boeken, systemen en analyses zijn op dit vlak onhelder. Ze spreken bijvoorbeeld over de "machtsdrang" als een wezensprobleem van een mens. Maar wat is machtsdrang? Deze defensieve strategie onstaat vanuit een gevoel dat je als machteloos wezentje de mogelijkheid mist om de grote mensen aan te kunnen. Je leven lijkt contstant in gevaar als mensen macht over je uitoefenen. Kijk maar eens hoe je jezelf beleeft als je tegenover lange mensen staat. Je moet voortdurend tegen ze opkijken. Dit opkijken maakt je psychologisch klein. De baby kijkt de hele dag alleen maar op tegen mensen die van alles met hem kunnen doen. Deze ervaringen voeden zijn overlevingsangsten en defensieve gedrag om de macht in handen te krijgen.

Ook latere schuldgevoelens zijn vaak herhalingen van overlevingsangsten van een baby die voelt: "Er is iets mis met me!" In baby's onbewuste zit de tape: "Wat heb ik misdaan dat ik uit mijn paradijs ben verdreven?"

Omdat voor een baby aandacht van levensbelang is, zal hij dus alles doen om deze aandacht van de volwassenen te krijgen, zelfs al is het negatieve aandacht. Soms krijg je de meeste aandacht als je stil bent en soms als je rebelleert. Dan zal de baby in verzet blijven, want dan heeft hij de beste overlevingskansen.

In het vruchtwater drijvend heeft de foetus steeds genoeg te eten en te drinken. Na zijn geboorte moet hij vechten voor zijn overleving. Er is kou, er is geen constant drinken voorradig. Vanuit onderbewuste overlevingsangsten krijgt de baby een ingeboren heimwee naar de baarmoederzee. En natuurlijk kunnen we niet meer terug; we zijn niet voor niets uit dat enge ei gebarsten. Maar een deel van ons blijft hunkeren naar toen. Nostalgie is de hang naar de baarmoeder in situaties waarin ons huidige leven niet de moeite waard lijkt. Onze hang naar het verleden komt voort uit onze onbewuste angst dat het leven nu te bedreigend en te pijnlijk is. Vandaar ons dagdromen en het niet hier en nu aanwezig zijn. We menen onbewust nog steeds dat het in soortgelijke situaties veiliger is om weg te vluchten in dromen over vroeger of in verlangens voor de toekomst.

Geboortepatronen

Op het gevaar af te veel te veralgemeniseren, kunnen enkele soms duidelijk herkenbare geboortepatronen worden genoemd. We zeggen niet voor niets ook later dat we "klem zitten" of "in de tang genomen worden". Hier volgen enkele veelvoorkomende geboortesituaties:

Keizersnede

Veel koningskinderen zijn zo ter wereld gekomen. Ze hebben anderen nodig vanuit het idee dat ze het uiteindelijk alleen niet redden, terwijl ze aan de andere kant uitermate gevoelig zijn voor manipulatie.

Navelstreng om de hals

Ze zijn overgevoelig voor verstikkende situaties. Ook in relaties kunnen ze zich al gauw beklemd voelen.

Met de verlostang gehaald

Als ze in moeilijke situaties terechtkomen, hebben ze het idee dat anderen hen hieruit moeten halen. Daarom willen ze alles liever zelf onder controle houden.

Verdoving bij de geboorte

In een ademsessie kunnen zulke mensen gemakkelijk wegvallen, veel geeuwen en slapen. Ze kunnen bijvoorbeeld aan drugs verslaafd raken. Vanuit deze optiek legt Sanislav Grof een verband tussen het steeds frequenter toepassen van verdoving bij de bevalling in het ziekenhuis en het groeiend drugsgebruik.

Vroeggeboorte / couveuse

Je ziet bij couveuse kinderen vaak dat ze moeite hebben om zich emotioneel en lichamelijk te verbinden met een partner. De situatie van een langdurige afscheiding van de moeder maakt dat een intense verbinding onbekend en bedreigend is.

Vragen over de vier geboortestadia

Wij hebben de ervaring dat sommige mensen hun geboortepatronen helder krijgen via een vraagtechniek, die ook in het vorige hoofdstuk werd gebruikt. Om in contact te komen met je eigen onbewuste gevoelens en kinderbeelden bij je geboorte, kun je jezelf de volgende vragen stellen en je spontane antwoorden opschrijven.
  • Wat heb je besloten in de baarmoeder?
  • Wat heb je besloten vlak voor de geboorte?
  • Wat heb je besloten tijdens de beboorte?
  • Wat heb je besloten vlak na de geboorte?
De vraagstelling "wat heb je besloten?" doorbreekt het geboortepatroon voor altijd "hulpeloos slachtoffer" te blijven. Bewustwording van je onbewuste geboortepatronen brengt de verantwoordelijkheid over je leven terug naar jezelf. Het is een meer volwassen kijk op het leven dan het idee een hulpeloos slachtoffer te zijn van gods willekeur of de macht van anderen.


Bron

Siddartha van Langen & angela Van aubel - Vrij van kinderbeelden en familieverschrikkingen

 

Boeken

Stanislav Grof - Reizen  door de geest            STANISLAV GROF